Interferon (IFN) เป็นกลุ่มของโปรตีน มี 3 ชนิด คือ
- interferon alpha ได้จาก leucocyte และ lymphoblastoid cells
- interferon beta ได้จาก fibroblast
- interferon gamma ได้จาก T lymphocyte
IFN จัดเป็น lymphokines ตัวหนึ่งที่มีผลปรับปรุงภูมิคุ้มกันระบบ CMIR เช่น เพิ่ม microphage activity เพิ่ม cytotoxicity ของ macrophage และ NK cell เพิ่มการสร้าง antibody ของ B cell เป็นต้น
จากการศึกษาเกี่ยวกับการเจริญเพิ่มจำนวนของไวรัสในเซลล์สิ่งมีชีวิตที่มันอาศัยอยู่ทำให้พบปรากฏการณ์แปลกๆ มากมายเช่น เมื่อใส่ไวรัสมากกว่าหนึ่งชนิดเข้าไปในเซลล์สิ่งมีชีวิตเดียวกัน ไวรัสชนิดแรกที่เข้าไปอาจจะดัดแปลงให้เซลล์ไม่เหมาะสมกับไวรัสชนิดที่สอง หรือขัดขวางไวรัสชนิดที่สองไม่ให้เข้าไปเจริญเพิ่มจำนวนในเซลล์เดียวกัน สิ่งที่รบกวนหรือยับยั้ง (interfere หรือ inhibit) อาจจะเกิดขึ้นจากไวรัสเองหรือสารบางอย่างที่ไวรัสกระตุ้นให้เซลล์สร้างขึ้น ในทำนองเดียวกัน ไวรัสทั้งสองชนิดอาจจะเจริญเพิ่มจำนวนได้ทั้งคู่โดยไม่รบกวนกัน
interferon เป็นสารชนิดหนึ่งที่สร้างขึ้นโดยเซลล์ซึ่งติดเชื้อไวรัสเพื่อทำหน้าที่ในการยับยั้งการเพิ่มจำนวนไวรัส (antiviral agent) interferon เป็นโปรตีนที่มีคุณสมบัติทนต่อสภาวะที่เป็นกรด ทนต่อความร้อนได้ดีพอสมควร ( 5070 องศาเซลเซียส) ยับยั้งการเพิ่มจำนวนไวรัสแต่ถูกทำลายได้ง่ายด้วยเอนไซม์ที่ย่อยโปรตีน
หลักการทำงานของ Interferon
การทำงานของ interferon ในการขัดขวางการติดเชื้อไวรัสของเซลล์จะเริ่มจากการที่ interferon ถูกกระตุ้นให้สร้างขึ้นภายในเซลล์สิ่งมีชีวิต เมื่อถูกกระตุ้นด้วยตัวกระตุ้น (interferon inducer) สารที่ถูกสร้างขึ้นมานี้จะเป็นโปรตีนและส่งออกนอกเซลล์ โปรตีนนี้มีคุณสมบัติยับยั้งการสังเคราะห์ RNA (transcription) อันเป็นผลให้การสังเคราะห์โปรตีนซึ่งเป็นส่วนประกอบของไวรัสรุ่นลูกไม่สามารถเจริญเพิ่มจำนวนตามปกติได้
สารที่ทำหน้าที่เป็นตัวกระตุ้นให้เซลล์สร้าง interferon
พบว่านอกจากตัวไวรัสเองแล้ว ยังมีสารอื่นอีกหลายชนิดทั้งที่ถูกสังเคราะห์ขึ้นเองและมีอยู่ในธรรมชาติ ซึ่งสามารถแบ่งได้เป็น 2 กลุ่มใหญ่ดังนี้
1. สารกระตุ้นที่สังเคราะห์ขึ้น (synthetic inducer) ได้แก่ nucleic acid พวก RNA สายคู่ RNA สายเดี่ยว หรือ DNA เป็นต้น
2. สารกระตุ้นชีวภาพ (biological inducer) ได้แก่ ไวรัสแทบทุกชนิด จุลินทรีย์แทบทุกกลุ่ม นอกจากนี้มียังสารพิษ (endotoxin) บางชนิดที่สร้างขึ้นจากจุลินทรีย์อีกด้วย
credit : ดร.สันทัด ศิริอนันต์ไพบูลย์